COVID-19: een gemeenschappelijk en complex crisisbeheer

Overlegmomenten tussen actoren van volksgezondheid

Sinds januari 2020 en het ontstaan van de COVID-19-pandemie in China, komen drie organen samen om in het bijzonder de opvolging van de gezondheidssituatie te garanderen:

• De Risk Assessment Group (RAG) analyseert het risico voor de bevolking op basis van epidemiologische en wetenschappelijke gegevens. De groep wordt voorgezeten door Sciensano en bestaat uit experten van Sciensano en de gezondheidsautoriteiten
• De Risk Management Group (RMG) neemt op basis van het advies van de RAG maatregelen om de volksgezondheid te beschermen. Deze groep wordt voorgezeten door de FOD Volksgezondheid en bestaat uit vertegenwoordigers van de gezondheidsautoriteiten, zowel van de federale staat als van de deelstaten.
• Het Wetenschappelijk comité Coronavirus helpt de gezondheidsautoriteiten om het coronavirus te bestrijden. Het comité geeft wetenschappelijk advies over de evolutie van het virus en draagt bij aan de optimale voorbereiding van ons land op de komst van dit nieuwe longvirus.

Sinds de federale fase is ingegaan, verstrekken deze organen adviezen aan een "Evaluatiecel" (CELEVAL). De cel wordt voorgezeten door de FOD Volksgezondheid en bestaat uit vertegenwoordigers van Sciensano, het comité dat in werking werd gesteld voor het COVID-19, de Hoge Gezondheidsraad, de administraties die bevoegd zijn voor volksgezondheid op het niveau van de Gewesten en Gemeenschappen, alsook de FOD Binnenlandse Zaken en Mobiliteit. Ze adviseert over volksgezondheid aan de autoriteiten voor het nemen van beslissingen om de pandemie te bestrijden.​

Specifieke cellen om de beslissingen voor te bereiden en te concretiseren

Gezien de grote impact van deze pandemie op het hele socio-economische leven zijn meerdere crisiscellen samengesteld om het crisisbeheer te operationaliseren:

• De "Operationele cel", gecoördineerd door het NCCN. Via de permanentie (24/24 en 7/7) bevordert deze cel de informatiestroom tussen de overheden, waakt ze over de operationaliteit van de crisisinfrastructuren en garandeert ze dat de crisiscellen indien nodig worden gealarmeerd.
• De "Socio-economische cel" wordt voorgezeten door de FOD Economie en is samengesteld uit vertegenwoordigers van de ministers van Economie, van Werkgelegenheid en van Volksgezondheid en van de KMO's, evenals van de FOD Economie, Werkgelegenheid en Arbeid, Mobiliteit, Sociale Zekerheid en van de POD Maatschappelijke Integratie. Zij voert analyses uit en verstrekt adviezen over de socio-economische impact van de genomen of te nemen maatregelen.
• De "Informatiecel" wordt gezamenlijk voorgezeten door de FOD Volksgezondheid en het NCCN. Ze ziet toe op de coördinatie van alle lokale, regionale, gemeenschaps- en federale overheden zodat de strategieën en acties inzake crisiscommunicatie coherent zijn. Ze geeft strategisch advies aan de bevoegde overheden door haar acties te baseren op de vastgestelde informatiebehoeften van de bevolking.
• Een "Juridische cel" enerzijds en een "Cel toegewijd aan de Ministeriele Besluiten" anderzijds zorgen samen voor het opstellen van de wettelijke teksten en antwoorden die gegeven worden door politieke autoriteiten en administraties op talrijke juridische vragen die worden gesteld in het kader van dit complexe crisisbeheer.
• De "Internationale cel" vergemakkelijkt op Europees niveau de informatiestroom tussen de gelijkwaardige overheden inzake crisisbeheer.
• De Task Force Geïntegreerde Politie coördineert de acties van de politiediensten

Er werden nog andere cellen geactiveerdom een reeks veel gestelde vragen te beantwoorden, enom toe te zien op de vertalingen van de gepubliceerde teksten.

Sinds donderdag 19 maart is ook de "Economic Risk Management Group" (ERMG) opgericht die instaat voor het beheer van de economische en macro-economische risico's in verband met de verspreiding van het COVID-19-virus in België.

Strategische en beleidsorganen om beslissingen te nemen

Sinds het begin van deze pandemie hebben de politieke overheden beslissingen genomen op basis van de aanbevelingen van de gezondheidsexperten ter zake.

• De "Nationale Veiligheidsraad" (NVR), die in essentie uit de Eerste minister en de Vice-Eersteministers bestaat, werd uitgebreid naar de Ministers-Presidenten van de Gewesten en Gemeenschappen. Dit collegiaal orgaan neemt de beleidsbeslissingen voor het beheer van de crisis.
• Het "Federaal Coördinatiecomité" (COFECO) wordt voorgezeten door het NCCN. Het beheer van de medische aspecten wordt in het bijzonder gecoördineerd doorVolksgezondheid (hospitaal capaciteit, persoonlijke beschermingsmiddelen, testing, …) . COFECO is samengesteld uit de Voorzitter van de RMG en vertegenwoordigers van de Eerste Minister, de federale ministers van Binnenlandse Zaken, Justitie, Financiën, Buitenlandse Zaken, Volksgezondheid, Begroting, Mobiliteit, Defensie, Werkgelegenheid en Arbeid, evenals van de Ministers-Presidenten van de Gewesten en Gemeenschappen. De volgende administraties worden er ook vertegenwoordigd: de FOD’s Volkgezondheid, Mobiliteit, Economie en Defensie evenals de regionale crisiscentra en de federale politie. Het comité bereidt de uitvoering van de beleidsbeslissingen van de NVR op strategisch niveau voor en coördineert de uitvoering.

Om die strategische en beleidsbeslissingen te operationaliseren, worden overlegmomenten georganiseerd met de Provinciegouverneurs, de Hoge Ambtenaar van Brussel en de Minister-President van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zodat zij op hun beurt de acties kunnen coördineren op gemeentelijk niveau.